Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2013

HΛΙΑΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ (ΜΠΡΕΖΑΡΑΣ)

Μιά ευχάριστη έκπληξη κι ένα αναπάντεχο δώρο δέχθηκε σήμερα ο Σύλλογός μας. Ο νεαρός Ηλίας Λειβαδίτης από το Βαθύ Αυλίδος, φοιτητής Νομικής, επικοινώνησε με το Σύλλογό μας για να μας ενημερώσει ότι είναι τρισέγγονο του Ηλία Πανούση, του αρχιμάστορα κατασκευαστή των παραδοσιακών φορεσιών του Αυλώνα, του οποίου φέρει και το μικρό όνομα, δισέγγονος της Πηγής, πρωτότοκης κόρης του Ηλία Πανούση. Και όχι μόνο αυτό αλλά μας ενημέρωσε ότι διαθέτει τουλάχιστον 3 φωτογραφίες του προγόνου του εκ των οποίων μας διέθεσε άμεσα δύο σε αντίγραφο, προκειμένου να αποτελέσουν φωτογραφικό αρχείο του Συλλόγου μας, τις οποίες και αναδημοσιεύουμε με την άδειά του.
Το δώρο του αναπάντεχο καθώς στον Αυλώνα δεν είχε διασωθεί, απ΄όσο γνωρίζαμε μέχρι τώρα, καμία φωτογραφία που να απεικόνιζε τον αρχιμάστορα αφού όπως φαίνεται οι φωτογραφίες είχαν δοθεί προίκα στην κόρη του Πηγή που παντρεύτηκε στο Βαθύ με τον Δημήτριο Λειβαδίτη στις αρχές του '20 όπου και κατοίκησε. Οι  δύο φωτογραφίες είναι σε διαφορετικές χρονικές περιόδους της ζωής του Ηλία Πανούση. 


Στην πρώτη είναι νιόπαντρος και απεικονίζεται με την πρώτη γυναίκα του, την Χρυσούλα Σιδέρη στον Αυλώνα και ένα από τα παιδιά του, το οποίο είναι νήπιο, στα 1900-1910 περίπου. 


Στην δεύτερη είναι ώριμος και απεικονίζεται σε επίσκεψή του στη Σαλαμίνα (η γυναίκα της φωτογραφίας φορεί την νυφική Κουλουριώτικη φορεσιά), γύρω στο 1930.  

Στον Ηλία Πανούση οφείλεται το πλήθος των χρυσοκέντητων παραδοσιακών φορεσιών που υπάρχουν μέχρι και σήμερα στον Αυλώνα, όλα έργα των αρχών του περασμένου αιώνα. Οι Αυλωνίτες τον αποκαλούσαν Μπρεζαρά, επειδή μεταξύ των χρυσοκέντητων τμημάτων της παραδοσιασής φορεσιάς που κατασκεύαζε, ύφαινε αυτός, σαν μοναδικός τεχνίτης, σε ειδικό μικρών διαστάσεων αργαλειό που είχε μόνος του κατασκευάσει και τις περίφημες χρυσοϋφαντες ζώνες της νυφιάτικης Αυλωνίτικης φορεσιάς που στην τοπική διάλεκτο ονομάζονται μπρέζες. 

Ευχαριστούμε θερμά τον νεαρό Ηλία Λειβαδίτη γιατί χάρη στην πρωτοβουλία και ευαισθησία του, είδαμε επιτέλους τον άνθρωπο που κατασκεύασε ανεκτίμητα κομμάτια του λαϊκού μας πολιτισμού τον οποίο μέχρι στιγμής γνωρίζαμε μόνο μέσα από τα έργα του!
-/-
Στις 19 Οκτωβρίου ο νεαρός Ηλίας Λειβαδίτης μας έστειλε και την τρίτη φωτογραφία στην οποία εικονίζεται ο πρόγονός του Ηλίας Πανούσης. Πρόκειται για φωτογραφία μετά το θάνατο του αρχιμάστορα το 1935 στην οποία οι απόγονοί του ''πρόσθεσαν'' με φωτομοντάζ της εποχής τις δύο συζύγους του. Την πρώτη σύζυγό του Χρυσούλα Σιδέρη και την δεύτερη Μαρία, πιό γνωστή ως ''θειά Λιέσσα η μαντηλού'' η οποία καταγόταν από το Μαρκόπουλο Ωρωπού. Το φωτομοντάζ έγινε με βάση υπάρχουσα φωτογραφία του Μπρεζαρά γύρω στο 1920 με την τελευταία γυναίκα του, στην οποία προστέθηκε από τον φωτογράφο η πρώτη σύζυγος που είχε αποβιώσει, με παραγγελία κάποιου απογόνου του και πιθανότατα της κόρης του Πηγής.


Αριστερά η πρώτη σύζυγός του Χρυσούλα Σιδέρη από τον Αυλώνα και δεξιά η δεύτερη σύζυγός του Μαρία από το Μαρκόπουλο Ωρωπού με την οποία δεν απέκτησε τέκνα.



Η Αυλωνίτισσα εγγονή του Ηλία Πανούση, κα Μαίρη Κατσιφή, που είδε τις φωτογραφίες μας έδωσε τις παρακάτω πληροφορίες:

-Στην πρώτη φωτογραφία είναι ο παππούς της νιόπαντρος με την γιαγιά της και πρώτη του γυναίκα, Χρυσούλα Σιδέρη το 1900 περίπου και το νήπιο της φωτογραφίας είναι η πρωτότοκη κόρη του Πηγή. Η πρώτη του γυναίκα απεβίωσε νεώτατη μόλις 33 ετών.

-Στη δεύτερη φωτογραφία, καθιστός είναι ο παππούς της, αριστερά ο μικρότερος γιός του Νίκος Πανούσης και δεξιά η δεύτερη γυναίκα του Μαρία από το Μαρκόπουλο Ωρωπού γύρω στα 1930. Η γυναίκα είναι ντυμένη με παραδοσιακή ενδυμασία Σαλαμίνας (δανεισμένη από κάποια Κουλουριώτισσα για τη φωτογράφηση), λόγω επίσκεψης του ζεύγους στη Σαλαμίνα. Στο νησί της Σαλαμίνας ο Πανούσης διατηρούσε μεγάλες φιλίες και κουμπαριές που είχαν αναπτυχθεί λόγω της επαγγελματικής του σχέσης  με Κουλουριώτες και Κουλουριώτισσες που επιδίδονταν και αυτοί στην χρυσοκεντητική και χρυσοϋφαντική. Όπως πρόσθεσε η εγγονή του εκτός των άλλων τμημάτων της τοπικής φορεσιάς του Αυλώνα, ο Μπρεζαράς ασχολείτο και με το στάμπωμα των μαντηλιών κεφαλής της γυναικείας παραδοσιακής ενδυμασίας του Αυλώνα. Όταν παντρεύτηκε την δεύτερη γυναίκα του τη Μαρία που όλοι στον Αυλώνα αποκαλούσαν ''θειά Λιέσσα'' της έμαθε την τέχνη της κατασκευής σταμπωτών μαντηλιών τα οποία πωλούνταν σε όλη την γύρω περιοχή. Την τέχνη αυτή η ''θειά Λιέσσα η μαντηλού'' την συνέχισε και μετά το θάνατο του Μπρεζαρά το 1935, δημιουργώντας ωραιότατα μαντήλια μέχρι το 1970 περίπου που απεβίωσε.

Ευχαριστούμε παρά πολύ τον Ηλία Λειβαδίτη και την κα Μαίρη Κατσιφή για τις πολύτιμες φωτογραφίες και πληροφορίες που διασώζουν ένα μεγάλο κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας και λαογραφίας!!!